Kongres naukowy o św. Brunonie w 2009 roku

Międzynarodowy kongres naukowy

na 1000-lecie śmierci św. Brunona

„Patron lokalny czy symbol jedności Kościoła Europy”

21-22 maja 2009 roku w Olsztynie

Millenium św. Brunona

Założenia programowe

Postać św. Brunona, choć minęło już prawie 1000 lat od jego śmierci (a może dlatego), jest w Polsce mało znana. Rzadko wspominano go także w byłych Prusach Wschodnich, choć najprawdopodobniej tu poniósł śmierć męczeńską.

W kalendarzu liturgicznym diecezji warmińskiej to imię wymieniono dopiero w XVII w. Pierwszy obiekt sakralny poświęcono św. Brunonowi w drugiej połowie XIX w. i to w Wystruci, czyli w dzisiejszym Czerniachowsku w Obwodzie Kaliningradzkim. Była to kaplica, zbudowana w diasporze katolickiej wśród protestantów, jako pomnik wystawiony drugiemu Apostołowi Prus. Od tego czasu coraz częściej nadawano ten tytuł obiektom sakralnym, wznoszonym na terenie protestanckich Mazur. Można więc stwierdzić, że jego kult zaczęto propagować przede wszystkim wśród rozproszonych katolików. Należy to odczytać jako chęć budzenia wśród nich postawy misjonarskiej. Mniejszości katolickiej, mieszkającej wśród wiernych dominującego Kościoła ewangelickiego, miał przypominać o dziedzictwie wiary, zasianej przez męczeńską krew.

Niektórzy przywołują też aspekt ekumeniczny. Św. Brunon, czczony w diasporze katolickiej wśród protestantów, miał przypominać czas jedności chrześcijan i zachęcać do pracy nad jej przywróceniem. W tym wymiarze należy również przypomnieć, że w dziewięćsetną rocznicę jego śmierci to ewangelicy wznieśli na miejscu jego domniemanej śmierci pod Giżyckiem krzyż-pomnik z napisem, który w dosłownym tłumaczeniu na język polski brzmi: „Dzielnemu misjonarzowi niemieckiemu, który jako pionier na Mazurach z 18 towarzyszami w dniu 9 marca 1009 r. poniósł śmierć męczeńską dla chrześcijaństwa i swojej ojczyzny, szlachetnemu Brunonowi z Kwerfurtu, ku chwalebnej pamięci. Kościół ewangelicki Loetzen 1910 r.” Jest znamienne, że u początku ruchu ekumenicznego, a więc kiedy dopiero się budził, protestanci wznieśli pomnik wdzięczności świętemu katolickiemu, choć może bardziej im zależało na przypomnieniu „misjonarza niemieckiego, który umarł za ojczyznę”.

To wydarzenie zbiegło się z innym, dla nas może ważniejszym, a mianowicie z obchodami 900-lecia śmierci męczeńskiej św. Brunona w diecezji warmińskiej. Biskupem ordynariuszem był wówczas Augustyn Bludau i to on z tej okazji ogłosił specjalny list pasterski. Przedstawił w nim życie i duchowość świętego, wskazał na jego gorliwość w wierze, gotowość do oddania życia i miłość do ludzi. Te wartości winny być - jak zaznaczył biskup Bludau - testamentem jego ducha i serca dla pokolenia obchodzącego dziewięćsetlecie męczeńskiej śmierci. Przy tej okazji zachęcił, by w celu wypełnienia tego testamentu zaczęto budować kościoły i szkoły wśród katolików żyjących w diasporze.

Postać św. Brunona wyeksponował w programie duszpasterskim na rok 1981 biskup warmiński, obecny Prymas Polski kardynał Józef Glemp. Kilkanaście miesięcy wcześniej sprowadzono do diecezji warmińskiej relikwie św. Wojciecha, pierwszego misjonarza ziem północnych Polski. Przy tej okazji postanowiono przypomnieć wiernym obydwie postaci. Centralne uroczystości ku czci św. Brunona odbyły się 12 lipca 1981 r. w Giżycku. Z tej też okazji na początku maja zorganizowano w Olsztynie sympozjum naukowe o życiu i działalności św. Wojciecha i św. Brunona z Kwerfurtu, a referaty opublikowano w 19. tomie „Studiów Warmińskich”.

W 2009 r. przypada tysiąclecie męczeńskiej śmierci św. Brunona. Wprawdzie w archidiecezji warmińskiej jest on patronem drugorzędnym (po św. Andrzeju Apostole i św. Wojciechu), a pierwszym w diecezji łomżyńskiej, to jednak ze względu po pierwsze na tradycję, po drugie - w nawiązaniu do obchodów 900-lecia i po trzecie - ze względu na aspekt ekumeniczny, chcemy zorganizować kongres naukowy, który odbędzie przypominać o jedności Warmii i Mazur, czyli w szerszym i historycznym wymiarze - byłych Prus, gdzie św. Brunon najprawdopodobniej poniósł śmierć męczeńską. Wprawdzie przez wiele wieków obydwa regiony (tzn. Warmię i Mazury) dzieliły różnice etniczne, a potem wyznaniowe, to jednak ciągle podkreślano wspólne korzenie i tradycję. Kongres powinien także symbolizować dawną jedność chrześcijaństwa na tym terenie, a także potrzebę braterstwa i współpracy między chrześcijanami współcześnie. Obecnie dodawany jest także inny aspekt, mianowicie - pojednanie między narodami, jakkolwiek lepiej brzmi zapewne podkreślenie związków między Polską, Litwą i Niemcami.

Do tego ekumenicznego oraz jednoczącego wymiaru obchodów milenium św. Brunona nawiązał obecny zwierzchnik Kościoła ewangelicko-augsburskiego biskup Janusz Jagucki w maju 2006 r. Powiedział wówczas: „Obchody tysięcznej rocznicy tego wydarzenia powinny obchodzić wspólnie wszystkie wyznania. Brunon doskonale symbolizuje jedność chrześcijan sprzed podziałów”.

Natomiast trzy lata wcześniej prymas Polski kardynał Józef Glemp, nawiązując do tysięcznej rocznicy śmierci pierwszych męczenników Polski, podkreślił: „Cykl tysiącletnich wspomnień, które splatają się w jeden ciąg logicznego rozwoju w chrześcijańskiej Europie, dopełni w roku 2009 r. rocznica męczeńskiej śmierci świętego Brunona z Kwerfurtu. Św. Brunon jest zwornikiem wspomnianych wydarzeń”. I to określenie też zasługuje na przypomnienie oraz uwzględnienie w programie obchodów.

Udział w tym kongresie - w roli współgospodarzy - zadeklarowały cztery diecezje: białostocka, łomżyńska, ełcka i warmińska. Kwestiami merytorycznymi i programowymi zajmują się: ks. prof. Andrzej Kopiczko, ks. prof. Alojzy Szorc, prof. Grzegorz Białuński i dr Irena Makarczyk.

Podczas spotkania Księży Biskupów z archidiecezji warmińskiej oraz diecezji łomżyńskiej i ełckiej w dniu 17 października 2007 r. w Domu Arcybiskupów w Olsztynie do Komitetu Organizacyjnego Kongresu zostali zaproszeni:

Z archidiecezji białostockiej:

Ks. dr Józef Krahel

Ks. dr Adam Szot

Z diecezji łomżyńskiej:

Ks. prof. dr hab. Witold Jemielity

Ks. dr Józef Łupiński

Z diecezji ełckiej:

Ks. dr hab. Wojciech Guzewicz

Ks. dr Zdzisław Mazur

Sekretariat Kongresu:

Ks. Andrzej Kopiczko

ul. Kopernika 47

10-512 Olsztyn

Tel. 089 523 75 30 lub 0609 465 820       

Wissenschaftlicher Kongreß in Olsztyn

Millennium des heiligen Bruno von Querfurt

Ortspatron oder Symbol der Universalität der Kirche

Im Mai 2009 planen wir in Olsztyn einen wissenschaftlichen Kongreß zum 1000. Todestag des hl. Bruno von Querfurt unter der Schirmherrschaft der Humanistischen Fakultät der Ermländisch-Masurischen Universität und des Erzbischofs von Ermland - Dr. Wojciech Ziemba zu organisieren. Zur Teilnahme an diesem Symposium möchten wir Wissenschaftler aus Polen, Litauen und Deutschland einladen, die sich mit dem Mittelalter und insbesondere mit der Zeit um die Wende des 10. zum 11. Jahrhunderts beschäftigen. Es interessieren uns aber auch Themen, die sich auf das Missionsmodell zu der Bruno-Zeit, die Ostseeregion, die Christianisierung in Preußen, das Ordensleben, den Bruno´s Kult in den früheren Zeiten und in Gegenwart.

Sekretariat des Kongresses

Ks. prof. Andrzej Kopiczko

ul. Kopernika 47

10-512 Olsztyn

Tel. +48 89 523 75 30       

źródło: www.archidiecezjawarminska.pl